Soms word je twee jaar na dato verrast met alsnog een recensie. Dit keer een recensie geschreven door Patrick Brannigan.

Een recensie van Zwarte muren van Anthonie Holslag

Het gebeurt zelden: een ontmoeting met een auteur die dezelfde thematiek gebruikt, een vergelijkbare stijl hanteert en hetzelfde denkt over deze wereld als jijzelf. Het gebeurt zelden, maar als het gebeurt, dan is het een ontmoeting met een literaire zielsverwant. Bij het lezen van Anthonie Holslags Zwarte muren bekroop mij een gevoel van verwantschap. En van wanhoop.

Verhalenbundels zijn moeilijk om te recenseren. Een verhaal is niet gemakkelijk in een enkel zinnetje te typeren, en voor een lezer bevat dit enkele zinnetje vaak te weinig informatie. Ik zal in deze recensie daarom volstaan met een sfeerbeschrijving. Immers, juist bij horror is sfeer het allerbelangrijkste.

Somber en wanhopig
Goede horror is somber en wanhopig. Goede horror creëert de illusie dat iedereen beter af is als we collectief onze polsen door zouden snijden, aan het gas zouden gaan of een nucleaire oorlog zouden beginnen. Een goed horrorverhaal eindigt niet met een bruiloft waarbij de held na het overwinnen van vele tegenslagen met zijn liefje trouwt, maar met de gruwelijke dood van de bruidegom, de groepsverkrachting van de bruid en de bloedige massamoord op alle bruiloftsgasten door het bedienend personeel, die eigenlijk demonische saters blijken te zijn. Kort gezegd: horror is pessimistisch. Daarom houd ik er ook zo van. Niet omdat ik een pessimist ben, maar omdat het realistisch is (en alle kunst moet de realiteit weergeven, vervormen dan wel becommentariëren): het leven is geen sprookje, maar een helletocht vol bloed en pijn, met een enkel sprankeltje geluk. Als je mazzel hebt.

Gelaagdheid
Horror is meer dan een genre dat de wreedheid van het leven portretteert. Goede horror moet ook gelaagd zijn, zoals alle goede literatuur: vampiers lijken aan de oppervlakte wellicht bloedzuigende ondoden, maar ze staan ook symbool voor gevoelens van wellust, wanhoop, woede of wraak; gevoelens die het leven uit je zuigen en je als een zielloos omhulsel achterlaten. Weerwolven zijn niet alleen mensen die in wolven veranderen, maar ook een waarschuwing tegen het monster dat in ons allen schuilt. Ik vraag me af hoeveel fans van Stephenie Meyer zich hier bewust van zijn, maar dit terzijde.

Sfeer
Na deze nogal lange inleiding snap je het wellicht al: de verhalenbundel Zwarte muren van Anthonie Holslag bevat sfeer. De juiste sfeer. Een sfeer van wanhoop, desillusie en angst. Na de eerste verhalen voelde ik een kille wanhoop langzaam naar mijn hart kruipen. Ik durfde niet verder te lezen, bang dat de zwarte muren ook mij zouden insluiten. Ik legde de bundel weg, maar enkele dagen later las ik toch weer verder; ik zwichtte voor dezelfde verleiding die een peilloos diepe afgrond zo aanlokkelijk maakt.

Het leven, de dood en alles daartussenin
Wat deze bundel doet uitsteken boven de oppervlakkige zwijmelhorror waar we mee worden doodgegooid, is echter de gelaagdheid. De zwarte muren zijn een motief dat in ieder verhaal terugkomt; ze zijn (volgens mij) een symbool voor de dood, de waanzin en het bovennatuurlijke dat ons continu omringt. De glijbaan waar een onbehouwen schoft zijn te dikke vrouw vanaf dwingt is méér dan een bouwwerk van staal en plastic. Als een genootschap van medici kannibalisme pleegt, dan zegt dat iets (maar wat?) over de gruwelen van de medische wetenschap. Als een moordenaar vol wrok en jaloezie een succesvolle rocker op de korrel neemt en de trekker overhaalt, vermoordt hij dan niet tegelijkertijd zichzelf? Veel van deze zaken zijn onverklaarbaar, maar Holslag geeft geen uitleg; de uitleg die andere recensenten helaas zo node missen, maar mij geenszins stoorde. Niet alles hoeft voorgekauwd te worden, niet alles is duidbaar, net als het leven, de dood en alles daartussenin.

Toekomstig werk
Mij kwam ter ore dat er nog twee verhalenbundels van deze auteur aan staan te komen; hoewel ik liever langer werk van hem zou lezen ben ik toch erg benieuwd of Holslag mij opnieuw zo’n gruwelijk vervormende spiegel voor gaat houden.

Je kunt de recensie van Patrick Brannigan hier vinden.

Om een gesigneerd exemplaar van het boek te bestellen, klik hier.