Recensie: Wintercode
Recensie Wintercode van Pen Stewart uitgegeven in SF Terra.
Recensie:
Het begrip “fantasy” als genre, is langzaam een container begrip aan het worden. Horror, sciencefiction en traditionele fantasy worden vaak in één adem genoemd, waarbij het laatst genoemde genre (fantasy) weer uit sub-genres bestaat, namelijk: Dark Fantasy. Young Adult, Magisch realisme, Steampunk etc. Toch kennen deze genres, traditioneel gezien, enorme verschillen. Waar bij horror veelal de diepgewortelde angsten van de psyché van het individu wordt uitbeeld en sciencefiction veelal onze wereld weerspiegelt, draait het bij fantasy meer om de strijd tussen goed en kwaad. Al deze genres hebben hun eigen ontstaansgeschiedenis, waarbij het in Nederland ten onrechte vaak buiten de literaire circuit wordt geplaatst. Fantasy, als container begrip, wordt bij voorbaat als pulp gezien. Hoewel sommige boeken dat ook zonder meer zijn en hun eigen bestaansrecht hebben, zijn niet alle boeken in dit genre pulp en slechts geschreven voor vermaak. Sommige boeken snijden universele thema’s aan en hebben daardoor een literaire kant. Ten onrechte worden Nederlandse en Vlaamse schrijvers die universele thema’s opzoeken en door het fantastische element de psyché van de mens (horror), de uitbeelding van de samenleving (sciencefiction) of het gevoel van goed en kwaad (fantasy) weerspiegelen onzichtbaar. Fantasy kan dus provoceren, confronteren en het individu of de samenleving als geheel een spiegel voorhouden. Dat is de kracht van verhalen met een fantastisch element. Het is dan ook jammer dat sommige lezers, en zelfs sommige schrijvers, Nederlandse boeken, juist omdat ze Nederlands zijn, boycotten of in de prullenbak kieperen, omdat de mythe bestaat dat alleen Engelstalige genre-auteurs de moeite waard zijn. Een gehele misvatting, want er zijn schrijvers die de pulp ver overstijgen. Pen Stewart is daar één van.
Het boek “Wintercode” gaat over kinderen die tijdens specifieke zonnewendes zijn geboren en van nature over magische krachten beschikken. Ze worden door een Orde opgenomen, waarbij ze getraind worden om hun magische krachten te beheersen. Zo ook onze hoofdpersoon Chloë, die op het punt staat haar eindexamen te doen. Maar juist op dat moment wordt de Winterorde overvallen door gruwelijke wezens, waarvan gedacht was dat ze waren uitgestorven. Chloë weet te ontsnappen en wordt daardoor, als enige overlevende, het laatste (getrainde) winterkind. Ze krijgt de opdracht van de koning om samen met Jake, een oude vriend die inmiddels soldaat is geworden, en Sia (een hybride wezen) het land door te reizen om nieuwe winterkinderen te vinden, zodat de Orde kan worden hersteld. Tijdens deze reis ontdekt Chloë hoe gevaarlijk hun vijand daadwerkelijk is. Hij is ergens naar op zoek dat specifiek tot de Winterorde behoort, maar ze weet niet wat. Wat ze wel weet en begint te beseffen, is dat ze gevaar loopt en dat ze niemand kan vertrouwen. Oorlog begint aan de grenzen van het rijk te broeden. Een Derde Grote Oorlog krijgt steeds meer vorm, waardoor het belang om een nieuwe Orde te stichten steeds urgenter wordt.
De opmaak van dit boek is buitengewoon uniek. Ten eerste wordt de tekst soms afgewisseld met prachtige tekeningen, met daaronder soms poëtische teksten. Ze geven een verdieping aan in het verhaal. Ten tweede lopen de hoofdstukken (die in het boek fractalen worden genoemd) naar achteren. Zo beginnen we met fractaal 16 en reizen we naar fractaal 1. Door de hoofdstukken af te tellen neemt de spanningsboog toe. Als lezer weet je dat in fractaal 1 de conclusie zal komen met uiteraard een cliffhanger voor deel 2.
Wintercode is absoluut geslaagd in zijn opzet en weet de lezer vanaf pagina 1 te boeien. Dit komt enerzijds door de schrijfstijl van Pen, anderzijds door de intrigerende en diepgaande personages die ze heeft neergezet. Het enige waar je soms als lezer aan moet wennen is de taal van de wereld zelf. Zo worden de dagen niet in minuten berekend, maar in “dagdelen”. Wat soms als lezer verwarrend is, omdat je niet exact weet hoe alles in een tijdlijn verloopt. Bij een “dagdeel” denk je minstens aan een ochtend of middag etc., maar in sommige passages van het boek merk je dat dagdelen toch andere tijdsaanduidingen zijn.
Maar dat zijn kleinigheden. Op alle vlakken is dit een goed boek. Het past ook precies in de categorie van traditionele fantasy. Er zijn dwergen, diverse verschillende wezens die de boekbladeren vullen. Toch is dit boek, naast het feit dat het spannend is, geen pulp. Sterker nog, je zou het als een analogie kunnen zien van de huidige wereldpolitiek. Dit boek is dus een voorbeeld van wat fantasy kan doen en hoe het tegelijkertijd het genre overstijgt. Dat maakt dit boek urgent en belangrijk. Ook in onze wereld is het evenwicht weggevallen na de val van de muur en ook bij ons broeit er oorlog bij de grenzen. Het is een spiegel voor onze kantelende wereld.
Anthonie Holslag